در میان فرش‌های مهم دستباف در تاریخ ایران می‌توان به فرش و قالی‌های ذیل اشاره کرد:
- قالی پازیریک : این فرش قدمتی ۲۵۰۰ ساله دارد و در اندازه‌های ۲۱۰ در ۱۸۳ سانتیمتر و با حدود ۳۶۰۰ گره بافته شده است.
- فرش بهارستان : معروف به فرش بهار خسرو که یک قالی بسیار عالی در زمان خسرو پرویز می‌باشد.
- قالی دستباف عصر صفوی : یکی دیگر از زیباترین قالی‌های دستباف ایرانی بوده که خلاقیت و نبوغ هنرمندان در زمان حکومت صفویان را نشان می‌دهد ، در این دوره قالیبافان با استفاده از طرح‌هایی در حدود ۱۵۰۰ تخته فرش و قالی از خود به جا گذاشته اند.
- قالی ترنج منظره حیوانات : یکی دیگر از فرش‌های ایرانی است که با زمینه قرمز رنگ و طرح‌های زیبایی ، تولید شده از ابریشم می‌باشد که موجب محبوبیت بالای آن شده است.
- قالی چلسی : یکی دیگر از فرش‌های زیبای جهان قالی چلسی است که در مجموعه فرش‌های موزه ویکتوریا و آلبرت لندن نگهداری می‌شود.
مشخصات فرش دستباف
به دلیل گسترش روز افزون انواع فرش دستباف در بازار ایران و جهان باید در هنگام خرید این محصول نکات متعددی را مورد توجه قرار دهید. فرش دستبافت ایرانی به طور کلی در ۳ قالب ترنج ، خشتی و افشان بافته شده که نوع ترنج آن از همه پرطرفدارتر است. این نوع فرش حاشیه‌ای پهن در اطراف دارد و طرح‌های بیضی و دایره در میانه. همچنین دقت داشته باشید که تفاوت فرش‌های دستباف در برابر فرش‌های ماشینی بسیار زیاد است به طوری که فرش‌های دستباف از دور و نزدیک جلوه بسیار زیبایی دارند و بسیار درخشنده هستند. تقارن رنگ یکی دیگر از شاخص‌های برجسته این محصول می‌باشد که به زیبایی آن می‌افزاید. از طرفی دقت داشته باشید پرز این فرش‌ها باید درخشان و انعطاف‌پذیر باشد به طوری که این نوع فرش تنها فرشی است که با پا خوردن و شستشو زیبایی چند برابری می‌گیرد.
طرح و نقش فرش دستباف
گذشته از کیفیت و مرغوبیت فرش دستباف در هنگام خرید این محصول ، نکته بسیار حائز اهمیت دیگری که برای مشتریان مهم است ، توجه به طرح و نقش این محصول می‌باشد. دقت داشته باشید اگر بخواهید فرش دستباف ایرانی را خریداری کنید باید بدانید که به طور کلی طرح و نقش در قالی ایرانی شامل موارد زیر می‌شود :
طرح و نقش فرش دستباف
طرح شاه عباسی
طرح اسلیمی
طرح افشان
طرح بته جقه
طرح درختی
طرح شکارگاه
طرح قابی
طرح ترکمن و بخارا
طرح گل فرنگ
طرح ماهی درهم
طرح محرابی
طرح محرمات
طرح گلدانی
طرح ایلی
طرح هندسی
طرح آثار باستانی و ابنیه اسلامی
طرح اقتباسی
طرح تلفیقی